بررسی عکس العمل ارقام مختلف انگور نسبت به آلودگی با باکتری مولد گال طوقه (agrobacterium vitis)

انگور یکی از محصولات مهم باغی ایران محسوب می¬شود که به دلیل ویژگی¬های آن (مقاومت به خشکی و کم توقع بودن) از یک سو و شرایط اقلیمی کشور از سوی دیگر، اهمیت خاصی پیدا کرده است. بیماری گال طوقه یکی از بیماری¬های مهم اقتصادی در اکثر تاکستان¬های ایران، به ویژه استان چهارمحال و بختیاری به شمار می¬آید. توسعه¬ی گال منجر به ضعف عمومی، کم رشدی، تنش آب و کاهش توان گیاه می¬شود. باکتری عامل بیماری agrobacterium vitis از خانواده¬ی rhizobiaceae است. بقا نسبتاٌ طولانی مدت باکتری در خاک و سبک ایجاد بیماری این بیمارگر مبارزه با آن را مشکل ساخته است. با توجه به کارایی پایین اغلب روش¬های کنترل و یا خطرات زیست محیطی استفاده از سموم شیمیایی، شناسایی و استفاده از ارقام مقاوم به بیماری، بعنوان یکی از اقتصادی¬ترین و بی¬خطر¬ترین روش¬های مدیریتی مورد توجه می-باشد. در این تحقیق به منظور بررسی عملکرد ارقام انگور نسبت به باکتری مولد گال طوقه ( (agrobacterium vitis قلمه-های هشت رقم متداول انگور شامل کشمشی سفید قزوین، کشمشی قرمز قزوین، یاقوتی سفید، ریش بابا، عسکری، شاهانی، رطبی و مهره از کلکسیون دانشگاه صنعتی اصفهان تهیه و در ماسه و شرایط گلخانه ریشه دار گردیدند. جدایه¬های باکتری از نمونه¬های آلوده جدا و با استفاده از آزمایشات بیماریزایی و بیوشیمیایی شناسایی شدند. ازیک جدایه شناسایی شده (اهدایی دانشگاه شیراز) بعنوان شاهد در آزمایشات استفاده شد. روش های مختلف آلوده سازی (تزریق اندام هوایی و ریشه) بصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش اول مایه زنی 20 میکرولیتر سوسپانسیون باکتری با غلظت cfu/ml 108 به چهار نقطه از قلمه¬های ریشه دار شده ارقام مورد بررسی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در آزمایش دوم مایه زنی با استفاده از اضافه کردن 40 میلی لیتر از سوسپانسیون دو جدایه باکتری (با همان غلظت) در محیط ریشه انجام شد. در هر دو آزمایش مایه زنی با آب مقطر بعنوان شاهد در نظر گرفته شد. ارزیابی نتایج پنج ماه پس از مایه زنی باکتری با استفاده از شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه و شاخص¬های بیماری¬زایی باکتری صورت گرفت. نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری sas و mstatc تجزیه و تحلیل گردید. در بخش آزمایشگاهی نیز بررسی میزان نکروز ارقام، با مایه¬زنی ساقه¬های نیمه خشبی گیاهان با باکتری a.vitis و همچنین بررسی میزان تشکیل کالوس ارقام مختلف در شرایط درون شیشه انجام شد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین شاخص¬های رشدی و فیزیولوژیکی گیاه و همچنین بیماری¬زایی باکتری نشان داد که رقم شاهانی به باکتری مذکور حساس می¬باشد. باکتری باعث کاهش معنی¬دار وزن تر و خشک ساقه و اندام هوایی و میزان رنگدانه¬های فتوسنتزی و افزایش قند محلول و آنتوسیانین در رقم شاهانی شد. همچنین رقم یاقوتی نیز دارای بالاترین میزان کالوس، گال و نکروز ناشی از فعالیت باکتری بود که نشان دهنده¬ی حساسیت این رقم به باکتری مذکور می¬باشد. بنابر نتایج بدست آمده ارقام شاهانی، رطبی و یاقوتی سفید حساس¬ترین ارقام به باکتری عامل گال طوقه می¬باشند.